Dagje uit #1 - Zandsculpturenfestijn Garderen

Begin maart 2017 mochten wij een uniek kijkje achter de schermen nemen bij de opbouw van het zandsculpturenfestijn in Garderen. Samen met hoofdcarver Maxim Gazendam hebben wij het terrein verkend en aandachtig geluisterd naar zijn indrukwekkende verhaal.

Het begon allemaal negen jaar geleden. De lifestylewinkel en de beeldentuin bestonden al. Eigenaar Adri van Ee was op zoek naar een innovatieve manier om meer gasten naar zijn winkel te trekken. Hij bedacht om te gaan werken met zandsculpturen. In het eerste jaar stonden er ongeveer tien zandsculpturen. Mensen bleken dit leuk te vinden en al snel groeide het aantal zandsculpturen. Nu staat er een prachtig concept met al meer dan 60 zandsculpturen!

Het maken van een zandsculptuur
Het maken van de zandsculpturen wordt gedaan door internationale kunstenaars. Ongeveer 25 tot 30 kunstenaars uit de hele wereld helpen mee aan de bouw van het zandsculptuurfestijn in Garderen. Kunstenaars die bezig zijn met zandbeelden worden ook wel carvers genoemd. De carvers komen uit Nederland, Florida, Engeland, Spanje, Italië, Engeland, Rusland, Ierland, Portugal en Duitsland. Voordat de carvers aan de slag kunnen gaan met beeldhouwen moeten eerst de zandblokken waar de zandsculpturen uit gehaald worden gemaakt. Een zandsculptuur van ongeveer zes bij zes meter weegt al bijna 50 ton. Er zitten twee á drie vrachtwagens vol zand in! Toch kun je je dit bijna niet voorstellen. Hoe wordt dat dan gedaan?
Van hout wordt er een bekisting gemaakt. De bekisting heeft geen bodem en geen deksel. De planken die gebruikt worden zijn 60 cm hoog. In de kist wordt vervolgens een laag zand van 20 cm gegooid wat wordt aangemaakt met water. Deze laag wordt aangestampt met een trilplaat. Wanneer dit helemaal in elkaar gestampt is komt de volgende laag erop. Na drie lagen is een kist vol en wordt de nieuwe kist er bovenop gezet. Net zo lang totdat de hoogte van het zandsculptuur is bereikt. Als de kunstenaars beginnen met carven, werken ze van boven naar beneden. De bovenste kist wordt eraf gehaald, de onderste kisten dienen nog als trap. Zo wordt elk beeld bewerkt. Het zand dat eraf komt wordt met shovels naar buiten gereden en gebruikt voor een volgend sculptuur. De carvers zoeken als voorbereiding afbeeldingen op internet en maken schetsen. Toch is het maken van een zandsculptuur geen standaard proces. Tijdens het maken bekijken de kunstenaars hoe ze het beeld precies willen hebben. Elke kunstenaar werkt aan zijn of haar eigen beeld. Dit maakt het zandsculpturenfestijn zo uniek. De carvers hebben ongeveer 10 tot 30 jaar ervaring, echte professionals dus!

Eropuit in eigen land
Dit jaar is het thema van de zandsculpturen: Erop uit in eigen land. Maxim vertelt: “Het thema wordt bijna een jaar van te voren al bedacht. Iedere medewerker mag ideeën op tafel gooien en na overleg wordt het thema gekozen door de eigenaar. Het thema moet wel aan wat eisen voldoen: zo moet het pakkend zijn en een breed publiek - jong en oud - aantrekken. Het thema mag niet te eng zijn want er moeten veel sculpturen mogelijk zijn: mensen, dieren, dingen en noem maar op.” 
In de overdekte hal is dit jaar een puzzeltocht met het thema gezelschapspellen. Hier wordt je uitgedaagd om alle 40 spelletjes te herkennen. Nieuw dit jaar is het gebruik van kleur. Dit wordt alleen gedaan daar waar het toegevoegde waarde heeft. Niet alles wordt ingekleurd, het blijven immers zandbeelden. Voor het inkleuren wordt zand gemengd met pigment poeder. Het gekleurde zand wordt vervolgens op het sculptuur gesmeerd.

Kwetsbaar
Zandbeelden zijn kwetsbaar omdat het van natuurlijk materiaal gemaakt is, namelijk rivierzand. Het verschil tussen rivierzand en ‘zandbakzand’ zit in de structuur van het zand. Rivierzand heeft een hoekige structuur waardoor het zand beter in elkaar blijft zitten. ‘Zandbakzand’ heeft een ronde korrel waardoor het ook fijner aanvoelt. Wanneer de beelden af zijn worden ze voorzien van een klein vernis laagje. Dit beschermt het sculptuur tegen regen en wind, maar geeft totaal geen stevigheid. Het is daarom belangrijk dat bezoekers niet aan de beelden komen. Door middel van natuurlijke barrières wordt al zoveel mogelijk geprobeerd dit te vermijden. Wanneer de beelden onverhoopt toch beschadigd raken worden ze zo snel mogelijk hersteld. Na één seizoen worden de beelden afgebroken. Het zand dat hierbij vrij komt wordt weer hergebruikt in de nieuwe zandsculpturen.
We vroegen Maxim of hij het niet jammer vindt dat zijn gemaakte zandsculpturen weer worden afgebroken na een jaar. “Nee, het proces is veel belangrijker. Zes maanden lang kunnen ruim 150 duizend mensen genieten van de beelden. Juist elk jaar wil ik mensen opnieuw verassen. Het is een doorgaand proces waar wij als carvers mee bezig zijn. De herinnering is voor mij belangrijker dan het moment. Vergelijk het met een heerlijke maaltijd. Je staat er uren voor in de keuken en een half uur later is het eten op. Maar je hebt er wel van kunnen genieten.”

Een leuk uitje op de Veluwe? Ga eens naar de zandsculpturen in Garderen en laat je verassen!